Fundacja Trzy Trąby

Kolekcja

grafika

Chorągiew Karola Stanisława Radziwiłła zwanego Panie Kochanku

papier; 1853
Sainte Marie Ludovic Hardouin Hippolyte Moulin (czynny 1848–1879), zakład litograficzny Rose’a Josepha Lemerciera (Paryż, 1827 – po 1899), wydał Jan K

Plansza z wydawnictwa: Album de Vilna , seria II, poszyt 6. Chromolitografia jest powtórzeniem jeden części chorągwi należącej do milicji Karola Stanisława Radziwiłła Panie Kochanku. Została wykonana w Paryżu na zlecenie Jana Kazimierza Wilczyńskiego do Album de Vilna, na który złożyły się ryciny różnego formatu przedstawiające zabytki polskie, Wilna i Wileńszczyzny, wybitne postaci, miejsca kultu, przedstawienia o tematyce religijnej i historycznej.Podpis na chromolitografii wskazuje, że w połowie XIX w. chorągiew znajdowała się w zbiorach Michała Tyszkiewicza (1828–1897), z gałęzi birżańskiej, podróżnika, archeologa amatora i kolekcjonera, którego żoną była Maria z Radziwiłłów (1830–1902). Dnia 29 lutego 1768 r. w Barze na Podolu została zawiązana konfederacja pod hasłem obrony wolności, niepodległości i wiary katolickiej, skierowana przeciwko królowi Stanisławowi Augustowi,carskiej dominacji i próbom reformy ustroju. Karol Stanisław Radziwiłł Panie Kochanku był w grupie magnatów stojących na czele tego ruchu. Konfederaci liczyli na pomoc Austrii, Francji i Turcji, chcieli osadzić na tronie królewicza Karola Wettyna. Wojska konfederackie składały się m.in. z milicji magnackich, nieregularnej jazdy szlacheckiej, poborowego rekruta z dóbr prywatnych i królewszczyzn oraz zaciągów cudzoziemskich. W sierpniu 1768 r. konfederacja objęła Litwę. Radziwiłł pozostawał w kontaktach z jawnymi i skrytymi działaczami konfederacji barskiej i zaczął koncentrować w Nieświeżu swą milicję. W październiku 1768 r. ściągnęli tam marszałkowie powiatowych probarskich konfederacji. Na Nieśwież ruszyło wojsko rosyjskie. Doszło do starć z oddziałami konfederackimi i milicją radziwiłłowską. Panie Kochanku został zmuszony do kapitulacji, Nieśwież i Słuck otrzymały załogę rosyjską, a milicja radziwiłłowska została zredukowana. Po przegranych bitwach konfederacja upadła na Litwie jesienią 1771 r., a jej ostateczna klęska nastąpiła w sierpniu 1772 r.Karol Radziwiłł wyjechał początkowo do Prus Wschodnich, następnie do Preszowa, a potem do Sebesza. Na emigracji spędził kilka lat, przebywając m.in. w Cieszynie, Pradze, Frankfurcie nad Menem, Mannheimie, Strasburgu, Paryżu, Dubrowniku, Wenecji, Bawarii, Saksonii. Do Polski powrócił w 1777 r. Z Żółkwi wysłał 18 października reces „od spisku barskiego” i stał się lojalnym poddanym króla Stanisława Augusta. Wypadki 1764 r. oraz udział w konfederacji barskiej spowodowały, że wielu widziało w nim obrońcę „wiary i wolności”, ofiarnego patriotę.

twórca / wytwórnia

Sainte Marie Ludovic Hardouin Hippolyte Moulin (czynny 1848–1879), zakład litograficzny Rose’a Josepha Lemerciera (Paryż, 1827 – po 1899), wydał Jan K

data powstania / znalezienia

1853

typ

grafika

tworzywo

papier

technika

chromolitografia

wymiary

39,7 × 56 cm